Grappig dat sommige voorvallen je je leven lang bijblijven. Zelf heb ik dat met een gebeurtenis uit 1986. Ik was toen ‘projectleider Logistieke Verbeteringen’ bij Philips Terneuzen. Het was de tijd dat we doorkregen dat ze in Japan slimme dingen deden die onder de noemer Just-In-Time naar de industrie in het Westen doorsijpelden. We lazen erover (in Schonbergers ‘Japanese Manufacturing Techniques’) en besloten kanban ‘uit het boekje’ te gaan uitproberen.
Voor onze pilot kozen we veilig voor een klein toeleverend productieproces: het buigen van thermoprotectoren (kleine onderdeeltjes, in grote aantallen in vier varianten). Na wat rekenwerk hadden we een mooi rek ingericht met vier vrolijkgekleurde bakjes. We legden de operators uit dat ze de buigmachine moesten starten zodra ze een leeg bakje in het rek zagen. Dit bakje moest vervolgens gevuld worden met juiste type gebogen thermoprotectoren. Het werkte! We waren enorm trots: we hadden één van de eerste kanban-implementaties in Nederland gerealiseerd!
Na twee maanden ging ik er weer een keertje langs. Het rek zag er nog steeds netjes en georganiseerd uit. De operator vertelde me dat dat kanban prima werkte. Toch merkte ik dat hij niet het hele verhaal vertelde. Na een beetje doorvragen zei hij: “Oké, ik heb het zelf wel een beetje veranderd”. Hij opende een grote grijze (!) stalen kast met daarin vier enorme kartonnen dozen met kant-en-klare gebogen thermoprotectoren. De operator legde uit dat hij bij een leeg bakje in het rek (en als niemand keek) zijn grote grijze kast opende om het bakje vanuit de kartonnen doos weer vol te scheppen. Dat vond hij veel handiger dan telkens weer die machine starten…
Het is een op zich onbeduidend voorval van meer dan dertig jaar geleden. Toch word ik er nog vaak aan herinnerd. JIT is inmiddels geëvolueerd tot Lean en dat wordt toegepast in een breed scala bedrijven en instellingen. Maar nog steeds voeren we een Lean-werkwijze soms in zonder daarbij de medewerkers echt goed uit te leggen waaróm zij op een andere manier moeten gaan werken. Op die manier worden hooguit marginale verbeteringen gerealiseerd en sterft Lean vaak een zachte dood.
Lean heeft een aantrekkelijke en goedgevulde toolbox (5S, kanban, SMED, Poka Yoke, et cetera) die heeft bijgedragen aan het succes van Lean. Maar helaas gaat die toolbox soms té snel open…
————————————————————————————————————————————————
Ir. E. (Eric) Joustra
Onderzoeker/projectleider, Lectoraat Lean / World Class Performance Hogeschool Arnhem en Nijmegen
Lean Consultant & Coach
Eric is een ervaren logistiek beoefenaar met een specialisme in het echt laten gebeuren van LEAN-concepten en in ERP-enabled veranderingen. Hij heeft een uitgebreid trackrecord in LEAN-programma’s en optimalisatie van bedrijfsontwerp / bedrijfsprocessen. Zijn speerpunten zijn productie en logistiek. Zijn ervaring maakt dat hij sterk geloofd in performance management als aanjager voor meetbare bedrijfsverbeteringen.
Eric is erkend voor zijn intellectueel leadership in supply chain management. Hij publiceerde een boek (‘Logistiek in de praktijk’) plus een groot aantal artikelen over logistieke vraagstukken, is docent in LEAN-cursussen en geeft lezingen voor het APICS-certificeringsprogramma. Hij heeft een LEAN-werkgroep van vereniging Logistiek management (vLm) en de groep Implementatiemethoden (Universiteit Utrecht) geïnitieerd en voorgezeten.
Op regelmatige basis wordt Eric gevraagd om de panels voor te bereiden voor de officiële beoordeling van master- en bacheloropleidingen. Hij is ook een afgevaardigde voor de sLe; de Nederlandse examenorganisatie voor de leidende Europese logistieke onderwijsprogramma’s EMLog / ESLog / EJLog